Sompolno jest miastem, które posiada niezwykły układ urbanistyczny, zachwycający przybywających do tego miasta turystów. Tworzony był przez wieki, jednak pierwszą wzmiankę, jaką można odnaleźć w księgach datuje się na XIII wiek, a dokładnie na rok 1242. Wówczas to wieś Sompolno była częścią kasztelanii lądzkiej. Ciekawe historycznie jest to, że w XIV wieku obok siebie funkcjonowały dwie wsie, które nosiły tę samą nazwę. Różniło je tylko to, że jedna posiadała w sobie dobra kościelne, zaś ta druga dobra szlacheckie.

Przełomowym dla miejscowości był rok 1477, kiedy to biskup wymienił jedną ze wsi, które należały do Kościoła na posiadłość szlachecką o nazwie Sompolno. Po połączeniu tych dwóch ciał oraz dołączeniu innych, ościennych wiosek, udało mu się stworzyć miasto na prawach średzkich. Nowe miasto otrzymało nazwę od herbu rodowego jego stwórcy – nazywało się Dembno. W zapiskach historycznych nazwa ta była obecna do roku 1526. Po nim miasto odzyskało dawną nazwę – Sompolno. Było miastem kościelnym do roku 1796. Od roku 1793 było pod zaborem pruskim, żeby w 1816 przejść w zabór rosyjski. W 1870 roku, z powodu aktywnego udziału w powstaniu styczniowym, władze rosyjskie pozbawiły miasto jego praw. Sompolno prawa miejsce odzyskało dopiero po 103 latach od tej decyzji, w 19753 roku.

Układ urbanistyczny Starego miasta, który mogą podziwiać turyści z całej Polski oraz z zagranicy, został wpisany do rejestru zabytków miasta. Ukształtowany został pomiędzy wiekami XV a XIX. Władze Sompolna chwalone są za to, że chronią wspomniany układ, w tym układ rynku oraz wchodzące w niego uliczki. Szczególnie zachwyca małomiasteczkowa zabudowa oraz ratusz miejski. Zabytki te pochodzą przede wszystkim z XIX wieku. Powstanie niektórych budowli datuje się na początek XX wieku.

Ciekawym obiektem, godnym polecenia jest również synagoga wybudowana na początku XX wieku. Budynek wzniesiony został na planie prostokąta. Niestety budynek ten, jak większość tego typu, został zniszczony przez niemieckie wojsko podczas II wojny światowej. Gmina jednak nie chciała pozostawić go w ruinie i w roku 1993 dokonała gruntownego remontu synagogi.